Treść niniejszego artykuły będzie dotyczyła głównie sytuacji, w których rodzicie dziecka nie żyją wspólnie lub są silnie skonfliktowani. Będzie to miało miejsce zazwyczaj wśród osób rozwiedzionych lub par, które nie sformalizowały swojego związku. Wyjazd z dzieckiem za granicę dotyka „istotnych praw dziecka”, w związku z tym, aby móc zabrać pociechę przez jednego z rodziców, potrzebna jest zgoda drugiego, lub ewentualna zgoda sądu opiekuńczego, zastępująca decyzję drugiego rodzica. Oprócz zgody na wyjazd, aby opuścić kraj, dziecko potrzebuje dokumentu tożsamości. Zasadniczo takim dokumentem jest paszport. Jednakże, jeżeli cel wyjazdu stanowi państwo znajdujące się w granicach Wspólnoty Europejskiej, wystarczający będzie dowód osobisty. Co więcej paszport zawsze wymaga zgody obojga opiekunów, do wyrobienia dowodu z kolei wystarczy zgoda tylko jednego rodzica. Jak więc zaplanować wyjazd z dzieckiem za granicę i jakie dokumenty przygotować? Na te pytania odpowiemy poniżej. Wyjazd z dzieckiem za granicę – istotne prawa dziecka Konieczność wyrażenia zgody na wyjazd małoletniego poza granice Polski wynikają wprost z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej KRO). Zgodnie z art. 93 § 1 KRO władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Z koeli art. 97 KRO mówi, że jeśli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie. W braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Zgodnie z aktualną linią orzeczniczą, przedmiotowy wyjazd (choćby na krótkie wakacje) stanowi istotne sprawy dziecka. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 października 1963 r., sygn. akt III CO 23/63 „Na wyjazd za granicę małoletniego wraz z jednym z rodziców, któremu w wyroku orzekającym rozwód powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej, potrzebne jest oświadczenie o zgodzie drugiego z rodziców, który nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej, a w razie niemożności uzyskania takiego oświadczenia – zezwolenie władzy opiekuńczej.” Należy pamiętać, że w kwestii zagranicznych wyjazdów, orzeczenie sądu w przedmiocie miejsca pobytu dziecka, nie ma żadnego znaczenia. Istotne jest tylko to czy rodzicie zachowali pełnie władzy rodzicielskiej. To że małoletni mieszka z jednym z opiekunów nie oznacza, że rodzic ten ma nieograniczoną władzę nad dzieckiem. W dalszym ciągu zagraniczny wyjazd wymaga zgody obojga rodziców. Wyjazd z dzieckiem za granicę – zgody zależą od władzy rodzicielskiej Mając powyższe na uwadze, wiemy już, że co do zasady wyjazd dziecka potrzebuje zgody obojga rodziców. Są jednak przypadki, gdy zgoda drugiego rodzica nie będzie potrzebna. Będzie tak gdy: sąd pozbawi władzy rodzicielskiej drugiego z rodziców; sąd ograniczy władzę rodzicielską drugiego rodzica (bez wskazania, iż zakres jego władzy dotyczy decydowania do wyjazdach zagranicznych); sąd zawiesi władze rodzicielską drugiego rodzica; drugi z rodziców zostanie pozbawiony uprawnienia do współdecydowania o zmianie miejsca pobytu dziecka na podstawie orzeczenia sądu zagranicznego, uznanego w Polsce. Oczywiście jeżeli to wobec rodzica, który chce zabrać dziecko za granice, sąd orzekł jedno z wyżej wskazanych ograniczeń, wówczas zgoda drugiego z rodziców jest obowiązkowa. Jeżeli więc opiekun posiadający pełnie praw rodzicielskich chce wyjechać z małoletnim za granicę, a drugi z rodziców jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, bądź jego prawa rodzicielskie zostały ograniczone lub zawieszone, nie ma problemu. Zagraniczny pobyt nie wymaga zgody. Jak powinna wyglądać zgoda na wyjazd? Kwestia samej zgody nie jest unormowana przez polskiego prawodawcę. Oznacza to, że zgoda musi być wyraźna i jednoznaczna, jednakże jej forma pozostaje dowolna. Dla bezpieczeństwa procesowego, w razie ewentualnego sporu sądowego, zgoda ta powinna przybrać formę co najmniej pisemną. W treści dokumentu warto szczegółowo określić osobę dziecka, którego zgoda dotyczy. Oprócz imienia i nazwiska wskazać jego PESEL oraz numery dowodu osobistego lub paszportu. Dodatkowo warto wpisać miejsce i termin pobytu za granicą. Jeżeli jest taka możliwość, tekst dokumentu należy sporządzić również w języku do którego udaje się rodzić z małoletnim. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem będzie zgoda poświadczona lub sporządzona przez notariusza. Jest to koszt około stu złotych. Co gdy drugi rodzić nie wyraża zgody? Przypadki, gdy rodzice dziecka są skonfliktowani nie należą do rzadkości. Dlatego też niejednokrotnie dochodzi do sytuacji, kiedy to drugi z rodziców nie wyraża zgody i jest w swojej decyzji nieugięty. Wówczas jedynym rozwiązaniem jest pozostawienie sprawy do rozpatrzenia sądu opiekuńczego. O udzielenie zgody na zagraniczny wyjazd małoletniego, może wystąpić rodzic, który nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej lub którego władza rodzicielska nie została ograniczona lub zawieszona. Rodzic ten powinien wystąpić z wnioskiem o rozstrzygnięcie sądu o istotnych sprawach dziecka. Jeżeli sąd opiekuńczy dojdzie do przekonania, że wyjazd w żadnym stopniu nie zagraża dobru dziecka i rodziny, to wyda zgodę w zastępstwie rodzica, który odmawia wyrażenia akceptacji na opuszczenie granic kraju przez dziecko. Duże znaczenia mają przepisy obowiązujące w kraju podróży. W jednym państwie zaświadczenie o możliwości podróżowania z małoletnim będzie wymagane, w inny dokument ten nie zostanie sprawdzony. Przed wyjazdem najlepiej jest się zapoznać z uregulowaniami danego kraju. Wyjazd z dzieckiem za granicę – potrzebny paszport lub dowód osobisty Niezależnie od zgody rodziców czy sądu opiekuńczego, w każdym wypadku zagraniczny wyjazd wymaga posiadania przez małoletniego dokumentu tożsamości. Zawsze będzie to paszport, natomiast w krajach Unii Europejskiej wystarczy dowód osobisty. Paszport Do wyrobienia dziecku paszportu wymagana jest zgoda obojga opiekunów. Zgodę jednego z rodziców może zastąpić orzeczenie sądu opiekuńczego. Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej składają rodzice lub ustanowieni przez sąd opiekunowie, albo jeden z rodziców lub ustanowionych przez sąd opiekunów wraz z pisemną zgodą drugiego z rodziców lub ustanowionego przez sąd opiekuna, poświadczoną za zgodność podpisu przez organ paszportowy lub notariusza. Paszport zostanie wydany po złożeniu przez wnioskodawcę lub wnioskodawców wymaganych dokumentów, pobraniu danych biometrycznych dziecka, odebraniu odcisków palców (za wyjątkiem dzieci do 12 roku życia) oraz wniesieniu należnej opłaty. Podpis dziecka na wniosku jest wymagany, jeżeli ukończyło ono 13 lat. Wniosek o wydanie dokumentu można złożyć w dowolnym punkcie paszportowym w kraju. Za granicą – u konsula, bez względu na miejsce zameldowania. Dziecko musi być obecne przy składaniu wniosku o wydanie paszportu. Wyjątek stanowią małoletni do 5 roku życia – ich obecność nie jest wymagana. Odbioru paszportu dla dziecka może dokonać jeden z rodziców lub opiekunów prawnych, bez obecności dziecka. Dowód osobisty Do wyrobienia dowodu osobistego dla małoletniego nie jest wymagana zgoda obojga rodziców. Wystarczy, iż wniosek złoży jeden z rodziców, opiekun prawny lub kurator. Dokument ten można uzyskać składając wniosek osobiście w urzędzie gminy lub za pomocą platformy internetowej ePUAP. Dowód osobisty dziecka, które ma mniej niż 5 lat jest ważny 5 lat. Dowód wyrobiony dla dziecka, które ukończyło 6 rok życia ważny jest 10 lat. Składając wniosek fizycznie w urzędzie, rodzic powinien mieć przy sobie swój dowód osobisty lub paszport, a także zdjęcie dziecka. Wyrobienie dowodu jest bezpłatne. Na dokumenty, zasadniczo, trzeba czekać do 30 dni. Podstawa prawna: ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ( z 2020 r. poz. 1359). ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych ( z 2020 r. poz. 617). ustawa z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych ( z 2020 r. poz. 332).
Wyjeżdżając na wakacje za granicę nie zapomnij o zabraniu ze sobą karty EKUZ (Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego). Dzięki karcie EKUZ w nagłych przypadkach będziemy mogli skorzystać z pomocy medycznej w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego na terenie państw Unii Europejskiej i EFTA (Islandia, Lichtenstein, Norwegia i
Rodzice zwykle nie wiedzą, jakie kroki powinni podjąć, aby zgodnie z prawem przekroczyć z dzieckiem granicę. Ich niewiedza może być przyczyną nieporozumień, a nawet zatrzymania małoletniego przez służby graniczne. Z istoty władzy rodzicielskiej wynika zasada jej wspólnego, dwuosobowego wykonywania przez oboje rodziców. Zasadę te wyraża art. 97. kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Stanowi on, że w sprawach istotnych dla dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, a w przypadku braku porozumienia, rozstrzyga sąd opiekuńczy: Art. 97. KODEKSU RODZINNEGO I OPIEKUŃCZEGO § 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. § 2. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.” W sprawach mniej istotnych dla dziecka każde z rodziców podejmuje samodzielne decyzje. Jednak polskie sądy w swoim orzecznictwie, wyjazd dziecka za granicę (pobyty stały i czasowy nawet w celu spędzenia wakacji) zaliczyły do kategorii spraw istotnych: W postanowieniu z r. sygn. akt III CRN 19/85 Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że: „Wyjazd dziecka za granicę w celu spędzenia tam wakacji, jako należący do istotnych spraw dziecka wymaga zgody obojga rodziców, wykonujących władzę rodzicielską, a w braku takiej zgody orzeczenia sądu opiekuńczego.” W świetle art. 97 § 2 KRIO jeden z rodziców może wyjechać z dzieckiem za granicę bez zgody drugiego, tylko w sytuacji, gdy: – Drugi rodzic został pozbawiony władzy rodzicielskiej nad dzieckiem na podstawie postanowienia sądu polskiego. – Władza rodzicielska drugiego rodzica została zawieszona na mocy postanowienie sądu polskiego. – Drugi rodzic ma ograniczoną władzę rodzicielską nad dzieckiem. Na przykład ograniczenie władzy rodzicielskiej w postaci pozbawienia możliwości współdecydowania o istotnych sprawach dziecka. – Drugi rodzic został pozbawiony uprawnienia do współdecydowania o zmianie miejsca pobytu dziecka na podstawie orzeczenia sądu zagranicznego, uznanego w Polsce. W przypadku braku porozumienia i zgody na wyjazd obojga rodziców potrzebne jest zezwolenie sądu opiekuńczego: Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia r. w sprawie III CZP 69/71: „Na wyjazd za granicę na pobyt stały małoletniego wraz z jednym z rodziców, któremu w wyroku rozwodowym powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej, potrzebne jest zezwolenie sądu opiekuńczego, jeżeli drugi z rodziców, któremu powierzono nadzór nad wychowaniem dziecka, nie złożył oświadczenia wyrażającego zgodę na wyjazd dziecka.” O udzielenie zgody na wyjazd przez sąd opiekuńczy może wystąpić rodzic, który nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej lub jego władza nie została zawieszona. W Polsce nie ma konieczności wyrażenia zgody na wyjazd dziecka przez konkretny formularz. Można więc wyrazić zgodę w dowolnej formie. Jednak ze względów dowodowych w ewentualnym postępowaniu o powrót dziecka (opartym na Konwencji haskiej) wskazane jest posiadanie deklaracji w formie pisemnej. Sporządzeniem takiej zgody może zająć się osoba świadcząca usługi w zakresie pomocy prawnej. Pozwoli to uniknąć problemów związanych z bezprawnym wywiezieniem dziecka za granicę.
Wybierając się na wakacje z 2-letnim dzieckiem w Polsce, weźcie pod uwagę, że pogoda nad Bałtykiem bywa różna. Dlatego dobrze jest spakować także zabawki i pomyśleć o atrakcjach na wypadek deszczu. Wyjazd w góry z dzieckiem. Dwulatek może mieć kłopot z długimi szlakami i sporymi przewyższeniami.
Torba dla niemowlaka. Wybierając się z niemowlakiem na wakacje za granicę, zabierz ze sobą sprawdzone kosmetyki przeciwsłoneczne o najwyższym faktorze, nakrycia głowy, przewiewne ubranka, namiot plażowy, niedużą parasolkę i apteczkę. Podczas podróży samolotem warto zabrać dla niemowlaka fotelik samochodowy typu kołyska.
Sąd Najwyższy wskazał w 1985 r., że wyjazd dziecka za granicę jest „istotną sprawą dziecka”. Z powyższego wynika, iż aby jeden z rodziców mógł wyjechać z dzieckiem za granicę, musi uzyskać zgodę drugiego rodzica. Bez znaczenia jest czy rodzice żyją w małżeństwie, konkubinacie, czy są po rozwodzie.
. 165 437 226 368 61 11 492 214
wyjazd z dzieckiem za granicę
